Түркістан облысында заң бұзған жер қойнауын пайдаланушыларға қарсы қатаң шаралар қолға алынып, лицензиялар қайтарылып, келісімшарттар тоқтатылуда. Бұл – тек құқықтық реттеу ғана емес, өңір экологиясын қорғауға бағытталған стратегиялық қадам.

22 келісімшарт тоқтады: заңсыздыққа – тосқауыл

Облыс аумағында ресми түрде 198 жер қойнауын пайдаланушы тіркелген. Оның ішінде:

• 74 компания келісімшартпен жұмыс істейді;
• 124 кәсіпкерлік субъектісі лицензия негізінде пайдалы қазбаларды өндірумен айналысады.

Алайда заң талаптарын өрескел бұзған 22 субъектінің жұмысы тоқтатылды. Бұл туралы Түркістан облысының әкімі Нұралхан Көшеровтың төрағалығымен өткен аппарат жиынында мәлім болды.

— «Заң талабын сақтамағандардың лицензиясы қайтарылады. Экологиялық талаптар – басымдық. Рейдтік тексерулер тоқтамауы тиіс. Бұл бағыттағы жұмыстар менің жеке бақылауымда болады», – деді облыс басшысы.

Мемлекет меншігіне – 35 мың гектар

Жыл басынан бері 17 жер қойнауын пайдаланушының 35 мың гектар жері мемлекет меншігіне қайтарылды. Бұл — тек экономикалық емес, экологиялық әділеттілікті қалпына келтірудің нақты қадамы. Пайдаланылмай тұрған немесе тәртіп бұзылған нысандардың бақылаусыз қалмауы – биліктің бұл бағыттағы ұстанымының қатайғанын көрсетеді.

Келеңсіз фактілер қайталануда

Арыс, Отырар, Ордабасы, Келес, Сауран аудандары мен Кентау қаласы аумағында заңсыз жер қазу, құм тасымалдау, ауыр жүк көліктерін шектен тыс пайдалану деректері тыйылмай тұр.

Мысалдар:

• Кентаудағы Хантағы ауылдық округі маңында барит заңсыз қазылған.
• Келес өзені жағасында жайылымдық жерлер заңсыз қазылып, алынған қазба сатылымға шығарылған.

Осындай әрекеттер табиғатқа орны толмас залал келтіріп, заң үстемдігіне селкеу түсіреді. Құзырлы органдар бұл әрекеттердің бәрін тіркеп, жүк көліктерін айыптұраққа қою, құқық бұзушыларды жауапкершілікке тарту жұмыстарын қолға алған.

Қадағалауға дрондар жұмылдырылды

Кейбір аумақтарда заңсыздықтарды дәлелдеу үшін арнайы дрон құрылғылары қолданылуда. Жоғарыдан түсірілген бейнематериалдар:

• Полиция департаментіне жолданып,
• Айғақ ретінде пайдаланылып,
• Тез арада шара көруге сеп болуда.

Бұл — заманауи технологияны экологиялық тәртіп орнату мақсатында тиімді пайдалану үлгісі.

Құқықтық негізді қатайту ұсынылды

Облыстық әкімдік ҚР Өнеркәсіп және құрылыс министрлігіне «Жер қойнауы және жер қойнауын пайдалану туралы» кодекске өзгерістер енгізу жөнінде ұсыныс хат жолдады. Мақсат – келісімшарттық міндеттемелерді орындамаған субъектілердің жауапкершілігін заңмен күшейту.

Жергілікті билік пен полицияға талап күшейді

Мәжілісте жергілікті әкімдер мен учаскелік полиция қызметкерлерінің де жауапкершілігін көтеру мәселесі көтерілді. Қазба өнімдерін заңсыз сатуға жол берген, дер кезінде әрекет етпеген жергілікті лауазымды тұлғаларға шара көру ұсынысы хаттамаға енгізілді.

Сонымен қатар, рейдтік іс-шараларда жедел әрекет ететін арнайы жасақ сарбаздарын тұрақты негізде жұмылдыру тапсырылды. Бұл – заң бұзушылықтарға жедел тосқауыл қою үшін қажет.

Түркістан облысы заңсыз жер қойнауын пайдалануға жол бермейтінін ашық көрсетті. Бұл – экологиялық қауіпсіздік, жер байлығын сақтау және қоғамдық әділеттілік тұрғысынан маңызды шешім.

«Жер – ұрпаққа аманат» десек, оның байлығын заңмен қорғау – мемлекеттің негізгі міндеті. Түркістан осы бағытта үлгі көрсетуде.»