Қоғамдағы тәртіп пен қауіпсіздік – мемлекеттің тұрақтылығы мен дамуының маңызды көрсеткіштерінің бірі. Азаматтардың заңға деген құрметі, құқықтық сана мен мәдениеттің деңгейі елдің құқықтық жүйесінің тиімділігін айқындайды. Осы ретте, Қазақстанда жүзеге асырылып жатқан «құқық бұзушылыққа нөлдік төзімділік» саясаты қоғамдық қатынастарда тәртіп пен жауапкершілікті күшейтуге бағытталған маңызды механизмдердің біріне айналды.

Бұл саясаттың негізгі идеясы – кез келген, тіпті ұсақ құқық бұзушылыққа да қоғамның және мемлекеттің төзімсіз қарауын қалыптастыру. Яғни, жазасыз қалған ұсақ бұзақылықтар кейінірек аса ауыр қылмыстарға ұласуы мүмкін деген қағида негізге алынады. Мұндай тәсіл көптеген дамыған елдерде оң нәтиже беріп, қоғамдық тәртіпті нығайтудың тиімді әдісіне айналған.

КЕНТАУ ҚАЛАСЫНДАҒЫ ҚҰҚЫҚТЫҚ АХУАЛҒА СТАТИСТИКАЛЫҚ ШОЛУ

2025 жылдың қаңтар-тамыз айлары аралығындағы мәліметтерге сәйкес, Кентау қаласы бойынша тіркелген құқық бұзушылықтар құрылымы келесідей:

Бұл көрсеткіштер қаладағы құқықтық тәртіпті сақтау бойынша жүргізіліп жатқан жұмыстарға қарамастан, қоғамдық тәртіпке қауіп төндіретін ұсақ құқық бұзушылықтардың әлі де орын алып отырғанын көрсетеді.

 «НӨЛДІК ТӨЗІМДІЛІК» САЯСАТЫНЫҢ МАҢЫЗЫ

«Нөлдік төзімділік» – бұл жай ғана заң бұзғандарды жазалау емес, қоғамда заңды құрметтеу мәдениетін қалыптастыру. Бұл саясаттың мақсаты:

• Ұсақ құқық бұзушылықтарды ескерусіз қалдырмау;

• Қоғамда заңның салтанат құруын қамтамасыз ету;

• Азаматтарды құқықтық жауапкершілікке тәрбиелеу;

• Болашақта қылмыстың алдын алу.

Кентау қаласында осы бағытта профилактикалық және ағартушылық іс-шаралар жүйелі түрде өткізіліп келеді.

 ҚАЛАДА ЖҮЗЕГЕ АСЫРЫЛҒАН ШАРАЛАРҒА ШОЛУ

 1. Түсіндірме жұмыстары мен құқықтық насихат

• 2025 жылы Кентау қаласының мектептері мен колледждерінде 40-тан астам құқықтық тәрбие сағаттары өткізілді;

• Жастар мен ата-аналарға арналған семинарлар, тренингтер, құқықтық кеңес беру кездесулері ұйымдастырылды;

• «Құқықтық сауаттылық апталығы», «Қоғамдық тәртіп – ортақ жауапкершілік» сияқты акциялар өтті.

 2. Түнгі рейдтер мен бақылау

• Құқық қорғау органдары мен жастар ресурстық орталығы бірігіп, түнгі рейдтер жүргізуде;

• 8 ай ішінде түнгі уақытта заңды өкілсіз жүрген 39 жасөспірім анықталып, профилактикалық жұмыстар жүргізілді;

• Жастар көп жиналатын орындарда бейнебақылау жүйесі кеңейтілді.

 3. Қоғамдық пікір қалыптастыру

• Әлеуметтік желілерде бейнероликтер, жадынамалар, құқықтық жазбалар таратылды;

• Қоғам белсенділері мен волонтерлер қатысуымен мектепішілік дебаттар мен квест-ойындар өткізілді;

• Құқықтық мәдениетті арттыру бойынша 75-тен астам ақпараттық жарияланымдар жарық көрді.

 ТАЛДАУ: ҚҰҚЫҚ БҰЗУШЫЛЫҚТЫҢ СЕБЕПТЕРІ МЕН САЛДАРЫ

Кентау қаласында орын алып отырған құқық бұзушылықтардың негізгі себептері мыналар болуы мүмкін:

• Құқықтық сауаттылықтың төмендігі;

• Ата-аналық бақылаудың жеткіліксіздігі (әсіресе жасөспірімдер арасында);

• Жастардың бос уақытын тиімді ұйымдастырмау;

• Маскүнемдік пен нашақорлыққа бейім мінез-құлық;

• Қоғамдық орындардағы бақылаудың әлсіздігі.

Салдары:

• Қоғамдағы тәртіп пен қауіпсіздікке нұқсан келеді;

• Жазасыздық сезімі күшейіп, ауыр қылмыстарға жол ашылады;

• Құқықтық мәдениеттің әлсіреуі орын алады;

• Тұрғындар арасында сенімсіздік пен алаңдаушылық туындайды.

 ҰСЫНЫСТАР МЕН ШЕШІМ ЖОЛДАРЫ

1. Мектеп бағдарламасына құқықтық пәндерді енгізу және тереңдету;

2. Ұсақ құқық бұзушылық жасағандарға қоғамдық жұмыстар мен түзету шараларын қолдану;

3. Қоғамдық орындарда бейнебақылауды кеңейту;

4. Жастардың бос уақытын тиімді ұйымдастыруға жағдай жасау (спорттық, мәдени үйірмелер, орталықтар);

5. Ата-аналарға арналған құқықтық семинарлар мен жауапкершілік түсіндіру жұмыстары.

 ҚОРЫТЫНДЫ

Кентау қаласында «құқық бұзушылыққа нөлдік төзімділік» саясаты аясында ауқымды жұмыстар жүргізілуде. Қалалық полиция бөлімі, жастар ресурстық орталығы және білім беру мекемелері қоғамда құқықтық тәртіпті сақтау, заңға құрметпен қарау, қоғамдық мәдениетті арттыру жолында бірлесе еңбек етіп келеді.

Қоғамның әрбір мүшесі ұсақ құқық бұзушылыққа бей-жай қарамай, заңды сақтауға өз үлесін қосса – қауіпсіз әрі тұрақты қоғам қалыптастыруға жол ашылады.

Есіңізде болсын: Нөлдік төзімділік – бұл жазалау емес, бұл – тәртіпке бастар жол!