Қазақстанда құқықтық тәртіп пен азаматтық жауапкершілікті нығайту – мемлекеттік саясаттың басты бағыттарының бірі. Әсіресе жол қозғалысы ережелерін сақтау мен әкімшілік құқықбұзушылықтар бойынша салынған айыппұлдарды уақтылы төлеу – азаматтардың заң алдындағы тәртіптілігінің маңызды көрсеткіші. Осы мақсатта еліміздің әр өңірінде түрлі профилактикалық шаралар өткізіліп келеді. Солардың бірі — Түркістан облысында іске асырылған «Борышкер» жедел-профилактикалық іс-шарасы.

Бұл іс-шара «Заң және тәртіп» қағидатын іске асыру шеңберінде ұйымдастырылып, әкімшілік айыппұлдарды орындаудан жалтарып жүрген азаматтарды анықтау және заңнаманың орындалуын қамтамасыз етуге бағытталды.

Шараның мақсаты мен мазмұны

«Борышкер» іс-шарасының негізгі мақсаты — жол қозғалысы ережесін бұзғаны үшін салынған айыппұлдарды мәжбүрлеп өндіріп алу, борышкерлерді анықтап, оларға қатысты қажетті әкімшілік шаралар қолдану. Бұл шара қоғамдағы құқықтық тәртіпті қамтамасыз етумен қатар, жол қауіпсіздігін арттыруға да бағытталған.

Түркістан облыстық полиция департаментінің мәліметіне сәйкес, іс-шара барысында полицейлер арнайы техникалық құралдарды пайдаланып, борышкерлерді анықтау жұмысын жүйелі түрде жүргізген. Атап айтқанда, «Автоураган» жылжымалы кешені мен «Қорғау» жүйесі сияқты заманауи цифрлық жүйелердің көмегімен борышкерлердің көліктері нақты әрі жедел түрде анықталған.

Айыппұл сомасы 200 мың теңгеден асқан жүргізуші анықталды

Шара барысында айтарлықтай резонанс тудырған жағдай — облыс орталығының тұрғынына тиесілі Toyota Carina автокөлігінің анықталуы болды. Тәртіп сақшылары тексеру кезінде бұл көліктің иесінің жалпы сомасы 200 мың теңгеден асатын төленбеген әкімшілік айыппұлдары бар екенін тіркеген. Нәтижесінде, автокөлік айыптұраққа қойылып, борышкерге қатысты әкімшілік өндіріс қозғалды.

Бұл — заң талаптарын елемеген әр азамат заң алдында жауапты екенін көрсететін айқын мысал. Айыппұл төлеуден жалтару — тек заң бұзушылық емес, сонымен бірге қоғамдық тәртіпке деген селқостықтың көрінісі.

250-ден астам хаттама, 30 көлік айыптұраққа қойылды

Жалпы, «Борышкер» іс-шарасы аясында:

• Полиция қызметкерлері 250-ден астам әкімшілік хаттама толтырды;

• 30 борышкердің автокөлігі айыптұраққа қойылды;

• Ондаған жүргізушіге ескерту жасалды, кейбіреулері айыппұлдарын сол жерде төлеуге міндеттелді.

Бұл көрсеткіштер – әкімшілік заңнаманы орындаудан жалтарып жүрген азаматтардың саны әлі де жоғары екенін білдіреді. Сонымен қатар, құқық қорғау органдарының бұл бағыттағы жұмысты жандандыруы өз нәтижесін бере бастағанын да көрсетіп отыр.

Цифрлық технология – құқық бұзушыларға тосқауыл

«Борышкер» іс-шарасында қолданылған «Автоураган» және «Қорғау» жүйелері – жол қозғалысы саласындағы құқық бұзушылықтарды нақты әрі жедел анықтауға мүмкіндік беретін интеллектуалды жүйелер. Бұл жүйелер автокөліктің мемлекеттік нөмірін автоматты түрде таниды, жүргізушінің әкімшілік айыппұлдары бар-жоғын анықтайды және қажет болған жағдайда бірден деректер базасына сигнал береді.

Цифрландыру – құқық қорғау органдарының жұмысын жеңілдетіп қана қоймай, жол ережесін жиі бұзатын жүргізушілерге тосқауыл қоюда өте тиімді құрал болып отыр.

Халыққа үндеу: Заңды сыйлау – өзіңді қорғау

Түркістан қаласының полицейлері жүргізушілерге үндеу жариялап, жол қозғалысы ережелерін сақтау мен әкімшілік айыппұлдарды уақытылы төлеудің маңыздылығын атап өтті.

Олардың айтуынша, айыппұлды уақытында төлеу:

• Қосымша сот орындаушыларымен жұмыс істеу қажеттілігін жояды;

• Азаматтың банк шоттарына, мүлкіне немесе шетелге шығуына шектеу қойылуына жол бермейді;

• Автокөлікті айыптұраққа қою секілді жағымсыз салдардың алдын алады.

Қоғамның әрбір мүшесі заң алдындағы жауапкершілікті сезінгенде ғана азаматтық сана қалыптасады. Бұл – тек мемлекетке емес, әр адамның өзінің қауіпсіздігі мен беделіне бағытталған әрекет.

Заң бұзғандарға — нақты жауап

Полиция тарапынан мәжбүрлеп орындату шаралары – тек айыппұл өндіріп алу үшін емес, тәртіпке баулу және құқықтық мәдениетті арттыру мақсатында да іске асырылады. Осы орайда «Борышкер» сияқты профилактикалық акциялардың маңызы зор. Олар:

• Әкімшілік құқықбұзушылыққа немқұрайлықпен қарауға жол бермейді;

• Азаматтарды тәртіп пен жауапкершілікке шақырады;

• Мемлекет пен халық арасындағы құқықтық байланысты нығайтады.

Қорытынды

«Борышкер» жедел-профилактикалық іс-шарасы – құқық бұзушылықтарға тосқауыл қоюдың нақты мысалы. Түркістан облысында жүргізілген бұл жұмыс тек айыппұлды өндіріп алу емес, заңның салмағын сезіндіру, азаматтың заң алдындағы жауапкершілігін қалыптастыру жолындағы маңызды қадам болды.

Осындай жүйелі шаралар арқылы құқықтық мемлекет ұстанымдары нығайып, азаматтардың заңға деген сенімі артады. Ең бастысы – әрбір жүргізуші жолда өзін ғана емес, өзгелердің де өмірі мен қауіпсіздігі үшін жауапты екенін түсінуі қажет.