Нашақорлық – қоғам өмірінің барлық саласына әсер ететін, адам денсаулығына, отбасы бірлігіне және қоғамдық тұрақтылыққа қауіп төндіретін күрделі әлеуметтік мәселе. Бұл проблема әсіресе жастар мен жасөспірімдер арасында кең етек жайып келеді. Осыған байланысты елімізде нашақорлықпен күрес және оның алдын алу бойынша кешенді жұмыстар жүргізілуде. Түркістан облысы да бұл бағытта белсенді жұмыс атқарып келеді.

Қазіргі ахуал мен статистика

2024–2025 жылдары Түркістан облысында есірткіге байланысты құқық бұзушылықтар бойынша бірқатар фактілер тіркелді. Облыстық Полиция департаментінің мәліметіне сәйкес, 2024 жылдың алғашқы алты айында есірткіге байланысты 423 құқық бұзушылық дерегі тіркелген. Оның ішінде 201-і қылмыстық іс санатына жатады. Бұл көрсеткіш есірткі саудасы мен таралуына қатысты жағдайдың әлі де күрделі екенін көрсетеді.

Сондай-ақ, осы кезеңде 200 кг-нан астам есірткі заттары тәркіленіп, жойылды. Оның ішінде марихуана, гашиш, көкнәр сабаны, синтетикалық есірткі заттары сияқты түрлі қауіпті түрлері бар. Синтетикалық есірткі заттарына қатысты 24 дерек тіркеліп, 1 кг-дан астам синтетикалық заттар тәркіленген.

2025 жылдың алғашқы төрт айының өзінде облыс аумағында 139 есірткіге қатысты заңбұзушылық анықталып, оның 33-і ауыр қылмыстық іс ретінде тіркелді. Бұл – алдыңғы жылдармен салыстырғанда белгілі бір оң өзгерістің бар екенін білдіреді, дегенмен мәселе толық шешілген жоқ.

Жүргізіліп жатқан профилактикалық шаралар

Нашақорлықтың алдын алу тек қылмыстық қудалаумен шектелмейді. Бұл кешенді шаралар жүйесін, оның ішінде ағарту, түсіндіру, психологиялық көмек көрсету, құқықтық сауаттылықты арттыру, медициналық оңалту жұмыстарын қамтиды.

1. Құқық қорғау органдарының жұмысы

Облыстық Полиция департаменті есірткі заттарының заңсыз айналымына қарсы күресті жүйелі жүргізіп келеді. Бұл бағытта арнайы жедел-алдын алу іс-шаралары өткізіледі. Мәселен, «Қарасора» атты республикалық операция аясында облыс аумағындағы тас жолдар мен шекаралық аймақтарда тексеру жұмыстары жүргізілді.

Полиция қызметкерлері тұрақты түрде рейдтер ұйымдастырып, есірткі жарнамалаумен айналысатын интернет-ресурстарды анықтап, бұғаттауға жол беруде. Сонымен қатар, есірткі таратушылар мен тұтынушыларды анықтау мақсатында әлеуметтік желілерге де бақылау күшейтілген.

2. Ақпараттық-насихат жұмыстары

Нашақорлықтың алдын алуда білім беру мекемелерінің рөлі ерекше. Түркістан облысындағы мектептер мен колледждерде жыл сайын нашақорлыққа қарсы күрес айлықтары ұйымдастырылады. Бұл айлықтар аясында ашық сабақтар, пікірсайыстар, тренингтер мен кездесулер өткізіледі. 2024 жылы ғана облыс көлемінде 260-тан астам іс-шара өткізіліп, оған 44 мыңнан астам адам қатысты.

Мектеп психологтары мен әлеуметтік педагогтар жасөспірімдермен жеке жұмыс жүргізіп, оларды салауатты өмір салтына тәрбиелеуге тырысуда. Сонымен қатар, жоғары оқу орындарында да студент жастарға арналған түсіндіру сабақтары, дөңгелек үстелдер ұйымдастырылды.

Жергілікті телеарналарда және әлеуметтік желілерде нашақорлықтың зияны туралы бейнероликтер мен хабарлар жарияланып отырады. Бұл – жастар арасында ақпараттық иммунитет қалыптастырудың тиімді жолы.

3. Жастар ұйымдары мен волонтерлік қозғалыстар

Түркістан облысында белсенді жастар қозғалыстары нашақорлыққа қарсы күреске атсалысып келеді. Олармен бірлесіп өткізілетін флешмобтар, челлендждер, марафондар жастар арасында үлкен қолдауға ие болуда. «Жастар нашақорлыққа қарсы», «Менің таңдауым – салауатты өмір!» сияқты акциялар жергілікті әкімдіктер мен қоғамдық ұйымдар қолдауымен өтуде.

4. Ведомствоаралық үйлестіру

Облыста есірткіге қарсы күрес және оның алдын алу бойынша арнайы өңірлік штаб құрылып, оның құрамына жергілікті әкімдік, ішкі істер, денсаулық сақтау, білім басқармалары, дін істері мен қоғамдық ұйымдар өкілдері кіреді. Бұл штаб жоспарлы түрде отырыс өткізіп, ағымдағы жағдайды талқылап, нақты шаралар қабылдайды.

2024 жылдың маусым айында өткізілген кеңесте синтетикалық есірткінің таралуы, жастар арасындағы қауіп және онлайн-платформалар арқылы есірткі жарнамасының алдын алу мәселелері талқыланды. Сонымен қатар, білім беру мекемелері мен отбасылар арасындағы өзара байланыс орнату қажеттігі де баса айтылды.

5. Медициналық және психологиялық көмек

Нашақорлықтың алдын алуда тағы бір маңызды бағыт – ол медициналық оңалту мен психологиялық көмек. Түркістан облысында нашақорлықпен ауыратын тұлғаларға көмек көрсету үшін наркологиялық орталықтар мен кабинеттер жұмыс істейді. Бұл мекемелерде нашақорлықтан зардап шеккендерге тегін медициналық және психологиялық көмек көрсетіледі.

Сонымен қатар, мектеп психологтары, әлеуметтік педагогтар мен отбасылық дәрігерлер тәуекел тобындағы балалар мен жасөспірімдермен жеке жұмыс жүргізеді. Бұл жұмыс нашақорлыққа бой алдырудың алдын алуға бағытталған. Нашақорлық – тек медициналық немесе құқықтық мәселе ғана емес, бұл – тұтас қоғамға төнген қауіп. Түркістан облысында бұл бағыттағы күрес жүйелі сипат алғанымен, әлі де шешімін табуы тиіс көптеген мәселе бар. Есірткімен күрес – бұл тек полиция немесе дәрігердің ғана емес, әрбір азаматтың, әрбір ата-ананың, әрбір ұстаздың борышы. Қоғам болып күрескенде ғана біз бұл дерттің жолын кесе аламыз.